Młyn Hilberta to zabytkowy młyn zbożowy, który znajduje się w Dzierżoniowie na Dolnym Śląsku. Jest to jeden z najlepiej zachowanych obiektów tego typu w Polsce.
Historia młyna sięga lat 40. XIX wieku, kiedy to rodzina Hilbertów podjęła decyzję o jego budowie. Złożony z trzech głównych komponentów, młyn był związany z różnymi etapami produkcji mąki. Oprócz tego, obiekt obejmował także budynki pomocnicze.
To przedsięwzięcie stanowiło kontynuację wcześniejszych działań rodziny Hilbertów, która prowadziła młyn w Bielawie, jednak w Dzierżoniowie zdecydowali się na nowoczesny i bardziej funkcjonalny obiekt.
Początkowo młyn działał jako zakład parowy, natomiast w roku 1930 przeszedł na napęd elektryczny. Największe zmiany miały miejsce w latach 30. XX wieku, kiedy to obiekt został zmodernizowany. Modernizacja obejmowała wprowadzenie napędu elektrycznego oraz nowoczesnego systemu przeciwpożarowego, w tym wieżę ciśnień i sieć tryskaczy dla zapewnienia bezpieczeństwa.
Historia i rozwój
Rodzina Hilbertów ma swoje korzenie w Bielawie, gdzie nie kto inny jak Karol Zygmunt Hilbert otworzył pierwszy na Śląsku młyn oparty na parze. Po pewnym czasie, z uwagi na rozwój komunikacji, bracia Hilbertowie postanowili przenieść swoją działalność do Dzierżoniowa. Decyzja ta przypadła po wybudowaniu linii kolejowej Jaworzyna Śląska – Kamieniec Ząbkowicki, która nie objęła Bielawy, co zadecydowało o losach młyna.
W 1868 roku w Dzierżoniowie ruszył młyn zbożowy, który w początkowej fazie swojej działalności był w stanie przetwarzać 20 ton zboża na dobę. Dynamiczny rozwój obiektu nastąpił w roku 1930, kiedy to, pod kierownictwem Hermana Hilberta, młyn przeszedł na nowoczesny napęd elektryczny. To innowacyjne rozwiązanie znacząco zwiększyło wydajność młyna, która wzrosła do 130 ton dziennie.
W okresie od uruchomienia młyna do jatki drugiej wojny światowej właściciele młyna, a po nich bliski przyjaciel rodziny Hilbertów, dbali o obiekt aż do 1945 roku. W tym czasie dokonano także znacznych rozbudów, w tym budowy dużych stalowych elewatorów oraz zainstalowania nowoczesnych mlewników. Dzięki tym wszystkim inwestycjom, młyn stał się jednym z najważniejszych i najnowocześniejszych zakładów młynarskich w regionie Śląska.
Zarządzanie po II wojnie światowej
Po II wojnie światowej, obiekt młyna przez dziesięć lat pozostawał pod kontrolą Armii Czerwonej. W tym czasie jednostka wojskowa zajmowała się produkcją mąki oraz kasz, które były niezbędne dla potrzeb armii.
W roku 1951, młyn przeszedł na polskie zarządzanie i kontynuował swoją działalność aż do 2016 roku. Wówczas obiekt został nabyty przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
Po zakończeniu produkcji, maszyny, które służyły w młynie, zostały starannie zakonserwowane, co pozwoliło na ich zachowanie w dobrym stanie. Obiekt przeszedł także transformację, stając się muzeum, które obecnie jest udostępnione dla wszystkich chętnych do zwiedzania.
Znaczenie i wartość
Młyn Hilberta to niezwykle cenny zabytek w dziedzinie młynarstwa, który zachował się w bardzo dobrym stanie. Stanowi on przykład wspaniałej technologii z lat trzydziestych XX wieku, prezentując kompletny ciąg technologiczny, który pozwala na lepsze zrozumienie procesu produkcji mąki z tamtych czasów.
Architektura młyna, wraz z jego oryginalnym wyposażeniem, dostarcza ważnych informacji na temat rozwoju technologii młynarskiej w regionie Dolnego Śląska. Dzięki temu można zobaczyć, jak ewoluowały metody młynarskie oraz jaka była ich rola w gospodarce lokalnej.
Przypisy
- Młyn Hilberta. Industrialny punkt obowiązkowy na Dolnym Śląsku [online], www.muratorplus.pl [dostęp 16.08.2024 r.]
- MŁYN HILBERTA » Muzea Techniki [online], Muzea Techniki [dostęp 16.08.2024 r.]
- https://zabytek.pl/pl/obiekty/g-296897
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Muzeum Miejskie Dzierżoniowa | Sowiogórskie Muzeum Techniki | Pomnik Pamięci Losów Ojczyzny | Dzierżoniów Śląski | Figura św. Jana Nepomucena w Dzierżoniowie | Ratusz w Dzierżoniowie | Cmentarz żydowski w Dzierżoniowie | Lechia Dzierżoniów | Stadion im. Jerzego Michałowicza w DzierżoniowieOceń: Młyn Hilberta