Adam Lizakowski

---

Życiorys

Adam Lizakowski pochodzi z Dzierżoniowa, gdzie spędził swoje wczesne lata. Po pewnym czasie przeprowadził się do Pieszyc, gdzie zdobywał doświadczenie zawodowe jako instruktor teatralny w Zakładowym Domu Kultury „Prządka”. W grudniu 1981 roku, w trakcie wprowadzenia stanu wojennego, przebywał w Austrii. Tam uzyskał azyl polityczny w marcu 1982 r., a latem podjął decyzję o emigracji do Stanów Zjednoczonych. Od 1982 do 1988 mieszkał w San Francisco, gdzie w 1988 roku przyjął obywatelstwo amerykańskie. Kolejnym przystankiem w jego życiu była Chicago, gdzie osiedlił się w 1991 roku. Po 35 latach życia za oceanem, postanowił w 2016 roku wrócić na stałe do Polski.

Debiutował w czerwcu 1980 roku, publikując swoje pierwsze wiersze w ogólnopolskim „Tygodniku Kulturalnym”, redagowanym przez Tadeusza Nowaka. Na emigracji jego twórczość ukazała się w wielu polonijnych czasopismach amerykańskich, takich jak: „Dziennik Związkowy”, „Relaks”, kalifornijski „Razem”, kanadyjska „Gwieździe Polarnej”, „Dzienniku Chicagowskim”, „Reklamie”, oraz nowojorskim „Nowym Dzienniku” w sekcji kulturalnej „Przegląd Polski”. W 2009 roku został członkiem redakcji „Życia Kolorado”, pisma wydawanego w Denver. Jego wiersze przez rekomendację Czesława Miłosza publikowane były na łamach paryskiej „Kultury” od 1988 roku, aż do śmierci redaktora w 2000 roku. Także dzięki poecie A, Lizakowski miał możliwość publikacji w krakowskim „Tygodniku Powszechnym”.

Twórczość Adama Lizakowskiego została przetłumaczona na wiele języków, w tym angielski, arabski, białoruski, chiński, francuski, hebrajski, hiszpański, litewski, rosyjski, niemiecki i ukraiński.

Jest współzałożycielem grup poetyckich, takich jak „Krak” w Los Angeles i San Francisco, oraz „Niezapłacony Rent” w Chicago. W latach 1986–1989 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Razem” w San Francisco, a także redagował kwartalnik poetycki „Dwa Końce Języka” w Chicago od 1993 do 1996 roku. W Polsce współpracuje z „Zeszytami Poetyckimi” oraz „Rocznikiem Dzierżoniowskim”. Od 1993 roku jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Lizakowski jest również tłumaczem poezji amerykańskiej, pracując nad tekstami takich twórców jak Walt Whitman, William C. Williams, Allen Ginsberg, Langston Hughes, Maya Angelou, Charles Simic, Louise Glück, Carl Sandburg oraz Bob Dylan. Przełożył również ponad 50 wierszy chińskiego myśliciela Laozi oraz wiele utworów perskiego poety Rumiego. Od wielu lat jest promotorem kultury polskiej za granicą, organizując ponad 200 wydarzeń literacko-artystycznych od San Francisco po Chicago.

Lizakowski studiował creative writing poetry na Columbia College Chicago (BA) oraz na Northwestern University w Chicago (MA), gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem uznanych amerykańskich poetów, takich jak Tony Trigilio, David Trinidad, Ed Roberson oraz Reginald Gibbons.

Twórczość

Sztuki teatralne

Adam Lizakowski, polski twórca teatralny, zasłynął różnorodnością swoich dzieł. Wśród jego komedii znajduje się utwór z 1988 roku, zatytułowany „Człowiek, który myślał, że jest koniem”, który w sposób dowcipny ukazuje absurdalność ludzkich dążeń. Kolejnym ważnym dziełem jest „Czterech”, tragikomedia z 1993 roku, eksplorująca złożoność ludzkich relacji.

Wśród dramatów, najbardziej znane to „Wódz” z 2004 roku i „Piotr Włast”, wydany rok później. Ten pierwszy miał swoje premierowe czytanie w Dzierżoniowie w 2005 roku, a jego publikacja w odcinkach miała miejsce w tygodniku „Reklama” w Chicago w 2007 roku, redagowanym przez Wojciecha Laskowskiego. Również w 2010 roku „Wódz” ukazał się w miesięczniku „aha!” w Vancouver, co świadczy o międzynarodowym zasięgu jego pisarstwa.

Tomiki wierszy

Twórczość Lizakowskiego obejmuje również bogaty zbiór tomików poetyckich. Jego działalność zaczęła się od „Cannibalism Poetry” w 1984 roku, a kontynuowana była przez „Anteroon Poetry” dwa lata później. Pisarz eksploruje różnorodne tematy w takich zbiorach jak „Wiersze Amerykańskie” z 1990 roku czy „Chicago Miasto Nadziei” wydany w 1998 roku.

Nie można pominąć „Dzieci Gór Sowich” z 2007 roku oraz „Chicago miasto wiary”, które jest wydawnictwem dwujęzycznym z 2008 roku, ilustrowanym różnorodnymi wizjami artystycznymi. Jego dzieła, jak „Pieszycka księga umarłych” oraz „Gdybym twą miłość miał Ameryko!”, są świadectwem jego artystycznej wrażliwości i refleksji nad historią i kulturą.

Proza

Oprócz poezji, Lizakowski napisał również prozatorskie teksty, takie jak „Słownik idiomów amerykańskich”, który ukazał się w 1996 roku. Interesujący jest jego tytuł „Kuzyn Józef albo emigracja loteryjna po roku 1989 do Ameryki” z 2003 roku, który opowiada o trudnych doświadczeniach emigrantów. Zapiski jego przeżyć z Kalifornii zostały zebrane w „Zapiski znad Zatoki San Francisco” wydane w 2004 roku.

Inna jego praca, „Czy poeta Czesław Miłosz był kosmitą?”, ukazała się w 2024 roku, dokumentując unikalne refleksje na temat ważnych postaci literackich.

Wybrane publikacje

Lizakowski jest autorem wielu znaczących publikacji. Jego „Zapiski Znad Zatoki San Francisco” były publikowane w latach 1995/1996 w tygodniku „Gwiazda Polarna” w Wisconsin. Warto zwrócić uwagę na „List znad jeziora Michigan”, który ukazał się w „Przeglądzie Artystyczno-Literackim” na początku 2000 roku.

Dodatkowo jego artykuły, takie jak „Czy warto być poetą?” oraz recenzje literackie, pomogły w propagowaniu polskiej kultury na emigracji, zwłaszcza w latach 2000-2024.

Słuchowiska radiowe

Twórczość Lizakowskiego znalazła również swoje miejsce w radiu. W latach 1997-1998 promował swoje dzieła w stacji WPNA, gdzie czytał swoje „Zapiski znad Zatoki San Francisco”. W 2004 i 2005 roku ponownie wrócił do radia, gdzie podjął się czytania w odcinkach w stacji WNWI. Ten zaangażowany sposób prezentacji swoich tekstów utwierdził go w pozycji istotnego głosu w polskim środowisku artystycznym w Stanach Zjednoczonych.

Wystawy Fotograficzne. Rok Czesława Miłosza 2024

– W dniu inauguracji Tygodnia Bibliotek w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielawie miało miejsce niezwykłe wydarzenie, które dostarczyło wielu emocji obecnym gościom. W ramach tego spotkania zorganizowano promocję książki autorstwa pana Adama Lizakowskiego, zatytułowanej „Czy poeta Czesław Miłosz był kosmitą?”, która została wydana przez lokalne wydawnictwo Bibliotheca Bielaviana. Uroczystości te miały szczególne znaczenie, ponieważ rok 2024 to czas, kiedy obchodzimy 20. rocznicę śmierci wybitnego poety. Wydarzenie to miało miejsce 9 maja 2024 roku.

– Muzeum Polskie w Ameryce zaprasza na prelekcję poświęconą życiu i twórczości Czesława Miłosza. Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2024 Rokiem Czesława Miłosza, co podkreśla znaczenie jego twórczości dla kultury narodowej i światowej. W tym kontekście Adam Lizakowski podzieli się swoimi doświadczeniami z literackich wędrówek oraz wspomnień o spotkaniach z Czesławem Miłoszem, z którym miał przyjemność się zapoznać w latach 80. w Kalifornii. Spotkanie odbędzie się w czwartek, 30 maja 2024 roku, w Muzeum Polskim w Ameryce.

– Planowana wystawa pt. „Czesław Miłosz w fotografiach Adama Lizakowskiego” zagości w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu. Otwarcie wystawy zaplanowane jest na 18 maja 2024 roku, a jej ekspozycję można będzie oglądać do 27 sierpnia 2024 roku.

– Wystawa „Czesław Miłosz w fotografiach Adama Lizakowskiego” przeniesie się również do Mediateki 800-lecia w Piotrkowie Trybunalskim. Wydarzenie odbędzie się od 15 lipca do 19 sierpnia 2024 roku.

– Galeria Biblioteki Publicznej Gminy Dzierżoniów im. Wł. Reymonta w Mościsku zorganizuje wystawę zdjęć związanych z Czesławem Miłoszem w Kalifornii, która potrwa od 1 do 24 października 2024 roku.

– 30 października 2024 roku o godzinie 18.00, Adam Lizakowski osobiście podzieli się z gośćmi swoimi wspomnieniami związanymi z noblistą oraz zaprezentuje premierowo album „Czesław Miłosz w Ameryce” wydany przez Książnicę Podlaską. Dr Kamil Pilichiewicz z Działu Badań Filologiczno-Bibliograficznych Książnicy Podlaskiej zaprasza na wyjątkową podróż do słonecznej Kalifornii, z przesiadką w Chicago. Podczas promocji książki odbędzie się także wystawa zdjęć autorstwa Adama Lizakowskiego.

– Wernisaż wystawy autorstwa Adama Lizakowskiego pt. „Czesław Miłosz w Ameryce” odbędzie się 7 listopada 2024 roku w Galerii na Pięterku Instytutu Polonistyki i Dziennikarstwa Uniwersytetu Rzeszowskiego.

– W ramach obchodów 20. rocznicy śmierci Czesława Miłosza oraz ustanowienia roku 2024 Rokiem Poety, zorganizowana zostanie wystawa fotograficzna, na której zostaną zaprezentowane wizerunki tego wybitnego polskiego poety, prozaika oraz eseisty. Udział w wydarzeniu weźmie także autor zdjęć, Adam Lizakowski. Wystawa, możliwa dzięki wsparciu Ambasady Amerykańskiej, odbędzie się w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze, 12 listopada 2024 roku.

– W Warszawie odbywać się będzie wystawa pod tytułem „Czesław Miłosz w Kalifornii w fotografii Adama Lizakowskiego”. Wydarzenie zaplanowano na 25 listopada o godzinie 19:00 w Scenie na Smolnej. Spotkanie z autorem wystawy poprowadzi prof. Anna Nasiłowska, a oprawę muzyczną zapewni Andrzej Rejman. Ekspozycja będzie dostępna do 11 stycznia 2025 roku.

Nagrody literackie

Adam Lizakowski to uznawany poeta, który może pochwalić się wieloma prestiżowymi nagrodami literackimi, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w polską kulturę i literaturę.

• W 1987 roku otrzymał Złotą Nagrodę Poezji w Sacramento, a trzy lata później, ponownie zdobył tę nagrodę w tym samym mieście, w 1990 roku,
• W 1990 roku zdobył również nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Poetyckim im. Marka Hłaski w Wiedniu,
• W 1996 roku został uhonorowany pierwszą nagrodą w Międzynarodowym Konkursie „Zachodnie losy Polaków” im. gen. Stanisława Maczka za „Zapiski znad Zatoki San Francisco”, co jest wyrazem uznania dla jego twórczości dotyczącej doświadczeń emigracyjnych,
• W 2000 roku, Adam Lizakowski odebrał nagrodę Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich z Kanady za jego wkład w polską kulturę, szczególnie za zbiory wierszy „Złodzieje czereśni. Wiersze i poematy” oraz „Legenda o poszukiwaniu ojczyzny”. W uzasadnieniu podkreślono „niezwykłą precyzję słowa” i innowacyjność jego ekspresji artystycznej,
• 10 kwietnia 2008 roku, podczas obchodów VIII Światowego Dnia Poezji, otrzymał Laur UNESCO,
• W 2010 roku zdobył pierwsze miejsce w konkursie „Old Father William’s Frabjous and Curious Poetry Contest”, organizowanym przez Caffeine Theatre w Chicago,
• W tym samym roku był również laureatem pierwszej nagrody w konkursie prowadzonym przez Columbia College Chicago, Department of English, School of Liberal Arts and Sciences,
• 28 marca 2011 roku otrzymał stypendium im. Davida R. Rubina w Chicago,
• W 2013 roku otrzymał Nagrodę im. Klemensa Janickiego w Bydgoszczy, gdzie Kapituła zaznaczyła znaczenie jego literackich i humanistycznych treści oraz wyraziła dumę z jego obecności w gronie laureatów,
• W 2014 roku wygrał międzynarodowy konkurs dla Polaków pn. „Jeden Dzień. Polska, jaką pamiętam” w Australii,
• Ostatecznie, w 2015 roku, przyznano mu Złotą Sowę Polonii, nagrodę redakcji pisma „Jupiter” w Austrii, wyróżniającą osoby nie tylko za talent, ale także za cechy osobiste, społeczną aktywność i wysiłki na rzecz dobrego imienia Polski na emigracji.

Wyróżnienia

Adam Lizakowski zdobył wiele prestigious awards and honors, które są dowodem na jego działalność i wpływ w różnych dziedzinach. Oto niektóre z najważniejszych wyróżnień:

• Honorowy Członek Towarzystwa Dolnośląskiego w Chicago, otrzymany w 2001 roku w Chicago,
• Medal Zasłużony Dla Miasta Dzierżoniowa, przyznany w Dzierżoniowie w 2005 roku,
• Honorowy Obywatel Gminy Pieszyce, nadany w 2008 roku w Pieszycach,
• Brązowy medal „Gloria Artis” otrzymany od Ministra Kultury w 2010 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP przyznany przez Prezydenta RP w 2012 roku,
• Medal z okazji 50-lecia nadania praw miejskich Pieszycom (1962–2012), wręczony w Pieszycach w 2012 roku,
• Rezolucja Rady Miasta Chicago, uhonorowanie za promocję miasta poprzez twórczość poetycką, wręczona 28 maja 2014 roku w Chicago przez Aldermana Rey Colona z 35. Wardu,
• Odznaka Honorowa Złotą Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego, nr odznaki 625, wręczona przez Barbarę Zdrojewską we Wrocławiu, 25 września 2014 roku,
• Uhonorowanie rezolucją Rządowego Stanu Illinois, będącą podziękowaniem za działalność poetycką w dwóch kulturach: polskiej i amerykańskiej, 19 listopada 2014 roku w Springfield,
• Dyplom Honorowego Członka Polish American Chamber of Commerce w Chicago, wręczony 27 stycznia 2015 roku,
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, przyznany 30 stycznia 2020 roku, a wręczony przez Wojewodę Dolnośląskiego w Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu 8 czerwca 2020 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w popularyzacji polskiej kultury i literatury, Warszawa, 17 marca 2020 roku.

---

Oceń: Adam Lizakowski

---